De ‘America first’-trend onder Trump doet Europa bibberen van angst. Staaltarieven worden gezien als een oorlogshandeling. In Europa vreest men dat het patriottisme van de VS de staalindustrie geen goed doet. Amerikanen zelf vinden het geen issue. “Mensen zijn tevreden. Ook mensen die eerst faliekant tegen Trump waren.”
Zakendoen met de VS in tijden van Trump
“Ik denk dat het veel erger zal worden voor Europa”
De Amerikaanse pr-dame van DMG MORI lijkt bijna verbaasd als er een vraag komt over de slogan op hun stand tijdens de IMTSbeurs in het Amerikaanse Chicago: ‘Made in the USA’ staat er in dikke chocoladeletters. Alsof DMG MORI geen Duits-Japans bedrijf is, rept de Amerikaanse tak vooral over hun eigen fabriek in het Californische Davis: the highest quality of U.S. made machine tools.
Sinds Trump president is in Amerika lijkt het land nog patriottischer dan het al was. ‘Make America Great Again’ (MAGA) is meer dan een leus gebleken. In mei voerden de VS heffingen in op staal en aluminium uit de Europese Unie. Uit protectionisme krijgt de staalindustrie in Noord-Amerika alle ruimte van de president. De opdoemende tarievenoorlog is een doorn in het oog van Europa. De verwachting is dat de starre houding van de Verenigde Staten de economie parten speelt. “Onze industrie vandaag de dag is cool en spannend”, zegt Peter Eelman. Hij is vice-voorzitter van de Association for Manufacturing Technology (AMT), zeg maar de evenknie van FPT-VIMAG in de Verenigde Staten. “Onze machines gaan over technologie, digitale verandering, AM, 3D. Wie wil dat nou niet leren kennen? Dat is sexy. Vroeger werd iedereen die deed wat wij doen gezien als nerd. En nu? Het worden de ‘cool kids’.”
Nu is een positieve inborst voor een Amerikaan geen verrassing, maar Eelman baseert zijn mening op de veranderingen die hij ziet gebeuren. Zo groeit alles rond 3D van het niveau van plastic speelgoed-hebbedingetjes naar high-tech producten. Hij merkt dat bedrijven die eerder niet geïnteresseerd waren, zoals Cisco, zich nu volledig onderdompelen in de wereld van productietechnologie. “Onze industrie groeit niet alleen, er is ook erkenning van het belang”, zegt hij. “Iedereen begrijpt dat bijvoorbeeld 3D-printing effect heeft op wat waar wordt gefabriceerd.”
STRUGGLE
Heeft Trump daadwerkelijk zo’n grote invloed op de metaalbranche? Eelman: “Ik denk dat veel van wat de huidige regering doet, vooral een soort onderhandeling is. Ja, het een en ander zal een kortetermijnimpact hebben. Maar op de langere termijn zal er geen verzwakkend effect zijn. De onderhandelingen beïnvloeden het proces niet. De gedachte is ‘we’ve got to struggle a bit’, maar van paniek is geen sprake.”
Hij schets het politieke toekomstbeeld vanuit het gezichtspunt van de oppositie. Die verwachten dat Trump over twee jaar weg is en dat dan zaken normaliseren. Aan de andere kant is er een afwachtende houding. Het klinkt wellicht wel dat er een handelsoorlog woedt, maar het is slechts een handelsspel. Wat betekent het voor Europa? “Ik sprak de Zwitserse ambassadeur onlangs en zijn gevoel was dat er een zware periode gaat komen voor Europa, pittiger dan hier. Als de impact op Europa sterker wordt, dan begint het onderhandelen. Zo lang het niet te veel pijn doet, blijft het zo, dacht de ambassadeur. Maar ik denk dat het veel erger zal worden voor Europa. Dat ligt echter aan de kracht van onze president.”
Hij verklaart dat er veel gebeurt in de wereld dat Trump weinig lijkt te deren. Het zit volgens Eelman in het karakter van de president van de Verenigde Staten dat als de druk toeneemt, Trump harder vecht. Als Trump meer zelfvertrouwen krijgt en sterker wordt, juist dan ontspant hij meer.
Overigens is de politiek van Trump rond de staalindustrie geen issue. Eelman: “Onze grootste uitdaging is de automatisering en het gebrek aan mensen. Waar ligt de balans tussen automatiseren en nieuwe werknemers vinden. Er zijn nu in Amerika 6,5 miljoen niet-ingevulde banen in onze sector. Tijdens de beurs IMTS komen 20.000 studenten. Dat is een druppel. En het is lastig om mensen te vinden, want in bijvoorbeeld de zorg zijn dezelfde problemen. Die zoeken ook mensen.”
Eelman wanhoopt nog niet, dankzij de ontwikkeling van 3D-printing. “Dat is fascinerend voor iedereen. Onlangs ging ‘60 Minutes’ [een belangrijk en beroemd televisieprogramma, red.] volledig over 3D-printing. Dat is voor mij een teken dat onze branche interessanter wordt voor iedereen. Dat vindt iedereen cool.”
TEKORT
Het Nederlandse bedrijf Halter CNC Automation heeft als een van de weinige Hollandse bedrijven een eigen stand op IMTS. Directeuren Wouter van Halteren en Spela Zalokar zagen twee jaar geleden dat er een tekort aan arbeidskrachten in Amerika zou komen. Van Halteren: “Er is een kentering in de markt, zoals die twee jaar eerder in Europa speelde. De automatisering neemt toe vanwege het tekort aan arbeidskrachten. Een klant van ons hier heeft 130 CNC-machines van Mazak staan en 46 personeelsleden. Dan weet je wel dat er problemen komen. Hij moet gewoon meer spindle-uren draaien.”
Partijen als Cellro, Robojob en Halter CNC Automation kende men wel in de Verenigde Staten, maar pas nu begint de vraag toe te nemen. Omdat het moet, weet Zalokar. “Er is heel veel werk en maar één manier om het op te lossen: automatiseren. Natuurlijk kijken ze hier in de VS of ze bijvoorbeeld in ploegendiensten kunnen werken, maar ze krijgen de eerste ploeg nog niet eens vol.” Zakendoen in Amerika is anders, weet het duo. “Wij hadden het geluk dat onze partners hier meteen voor hun eigen fabriek systemen hebben gekocht, dat gaf ons een vliegende start. Maar we moesten meteen investeren in voorraad en mensen. Amerikanen willen uit voorraad geleverd krijgen. Ze kijken niet naar wat een Halter Load-Assistant kost, maar naar wat ze ermee kunnen verdienen. Die berekening maken ze als het ware op de achterkant van een luciferdoosje, daar hebben ze weinig tijd voor nodig. Daarnaast hebben ze sneller vertrouwen in een product. Duitsers bijvoorbeeld vorsen de techniek helemaal na. In de Verenigde Staten werken ze op basis van vertrouwen”, zegt Van Halteren.
Ik denk dat veel van wat de huidige regering doet,
vooral een soort onderhandeling is”
Directeuren Spela Zalokar (l) en Wouter van Halteren van Halter CNC Automation
GEKKEN
Halter CNC Automation kwam in de VS toen Obama de president was. Zien ze verschil tussen het pre- en post-Trump-tijdperk? Zalokar: “Dat speelt helemaal niet. De economie draait als een tierelier. Dit jaar is een topjaar en voor 2019 wordt een groei in machine tool consumptie van twaalf procent verwacht. Mensen zijn tevreden. Ook mensen die eerst faliekant tegen Trump waren.” Van Halteren: “We waren even zenuwachtig of de staaltarieven invloed hadden op de keten, maar die invloed is er niet. Mensen hier worden niet onzeker vanwege een handelsoorlog. Het houdt in ieder geval de koopbeslissing niet tegen. Trump is geen probleem. Hun probleem is dat ze veel moeten produceren en dus investeren als gekken. Geloof me, Europa maakt zich drukker dan Amerika.”
